Begeerteloosheid

Afwezigheid van bezitsdrang of het beteugelen van je wensen en verlangens is aparigraha. Begeerteloosheid; de vijfde en laatste yama (morele onthouding). Velen van ons worden geleefd door onze begeertes en het najagen ervan en dat geeft onrust. Het is niet de bedoeling je wensen te onderdrukken, alsof je niets meer mag.

Wat hebben we nodig?

Zet de televisie aan of open een sociale media kanaal en volgens de reclames die je ziet hebben we ont-zet-tend veel nodig om gelukkig te zijn. Volgens de yogafilosofie hebben we echter heel weinig nodig: wat eten en drinken, wat kleding om je te beschermen tegen de kou en onderdak. Dat is het. Dit zijn je lichamelijke behoeften.

Wat willen we?

Zodra je je wil kleden om er leuk en aantrekkelijk uit te zien, is dit geen lichamelijke behoefte, maar een mentale behoefte. We zijn dan op zoek naar erkenning: we willen gezien worden, leuk gevonden worden. Dat zijn behoeftes van het ego. Als je werkt om de beste of de eerste te zijn, dan is dat ook een mentale behoefte. Je haalt dan voldoening uit het feit dat je beter/rijker/meer aanzien hebt dan anderen.

Meer, meer, meer

Onze neiging om spullen en geld te verzamelen is uitermate sterk. We zijn niet tevreden met de noodzakelijke lichamelijke spullen, we willen in luxe leven. Een leven vol comfort en genot. Maar zelfs dan zijn we niet tevreden, we blijven geld en goederen verzamelen. Het is een bodemloze put: er is geen grens naar rijkdom.

Voldoening geeft rust. Je hebt hard gewerkt en daarna ervaar je rust. Je hebt voldoende gegeten en daarna voel je je voldaan. Toch is die rust van korte duur: als de ene wens is vervuld zijn we even tevreden, maar al snel volgt een volgende. Het goede nieuws is dat je je wensen kunt verminderen. Als we minder wensen hebben hoeven we ons minder druk te maken, dan wordt het denken rustiger en wordt mediteren makkelijker. Uiteindelijk zorgt dit voor meer levensgeluk.

Verslaving

Verslaving is het ultieme meer, meer, meer en nooit genoeg hebben. We durven niet te stoppen, omdat we het idee hebben iets kwijt te raken als we de wens opgeven. Toen ik nog verslaafd was aan sigaretten was ik er ontzettend druk mee. Constant de onrust of ik nog wel voldoende sigaretten had om aan mijn verlangens te voldoen. Daarnaast kostte het een hoop geld en mijn gezondheid. Ik had al meerdere stoppogingen gedaan, maar had toen het gevoel iets op te geven, dat ik iets niet meer mocht en viel daardoor weer terug in de verslaving. Gelukkig rookte ik zo ontzettend veel, waardoor ik die onrust op een gegeven moment zó zat was, dat ik stopte. Mijn geest had er genoeg van, toen volgde begeerteloosheid naar die sigaretten en kon ik vrij gemakkelijk stoppen.

Voordelen begeerteloosheid

Het verzamelen van geld en spullen kost tijd en energie. Vervolgens kost het tijd en energie om je verzamelde vermogen in stand te houden en veilig te stellen. Dit veroorzaakt gepieker en bezorgdheid. Dan heb je ook nog de angst om je vermogen te verliezen en op het moment dat je je vermogen (gedeeltelijk) kwijtraakt veroorzaakt dat kwelling en pijn. Hierdoor verlies je tijd, energie en mentale kracht.

Als je je bezit tot een minimum beperkt en alle overbodige bezittingen schrapt, ervaar je tevredenheid en voel je je rustig en kalm. Daarnaast is het goed te realiseren dat jouw overdaad leidt tot tekorten bij anderen.

Onthechten

Het gaat niet per se om de hoeveelheid bezittingen die we hebben, maar onze houding ten opzichte van die bezittingen. Als je weinig bezit, kun je toch veel bezitsdrang hebben. Als je veel bezit, kun je weinig bezitsdrang hebben. Toch kost het dan alsnog veel tijd en energie om je bezit in stand te houden. Overvloed leidt tot gebondenheid en een verlangen het ego te vergroten door meer bezittingen.