Wat is pratyahara?
Bij pratyahara gaat het erom dat je je zintuigen onder controle brengt. Je zintuigen zien, horen, voelen, ruiken en proeven om jou van informatie te voorzien over de buitenwereld. De informatie die de zintuigen ons geven, dringt lang niet allemaal door. Gelukkig maar, want we worden tegenwoordig overspoelt met prikkels. Als het denken niet is verbonden met datgene wat je waarneemt, komt die informatie niet binnen. Je herkent misschien het volgende: een tikkende klok die je op een gegeven moment niet meer hoort. Het geluid is er wel, maar de informatie bereikt je denken niet (meer).
Soms zijn we ergens zo intens mee bezig, dat je geen idee hebt wat er om je heen gebeurd. Je vergeet als het ware de buitenwereld; je hoort de muziek bij de buren niet, je merkt de kat die je kopjes geeft niet op en alle besef van tijd ben je kwijt. Dat is als het ware pratyahara, hoewel je bij pratyahara zelf bepaalt wanneer dit gebeurd en je denken niet op een taak in de buitenwereld is gericht, maar op de stilte in jezelf (naar binnen gericht).
Gehecht aan de buitenwereld
Onze aandacht gaat steeds naar de buitenwereld. Die is ontzettend verleidelijk; daar zijn prachtige avonturen te beleven. We willen graag de mooie kant van het leven ervaren. Dat zorgt ervoor dat we verlangens hebben, maar ook dat we treuren of ongelukkig worden als dat plezier niet wordt gevonden. We zijn gehecht aan de buitenwereld. Die gehechtheid aan de buitenwereld zorgt ervoor dat het moeilijk is om je aandacht naar binnen te richten; die leidt steeds af. We denken dat het plezier in de buitenwereld te vinden is. Volgens de yogafilosofie vind je het ware geluk juist in jezelf, in je binnenwereld dus. Om de vreugde in je binnenwereld te ervaren, zul je je gehechtheid aan de buitenwereld dus moeten loslaten. Je bevrijdt jezelf van gehechtheden.
Pratyahara in dagelijks leven
“Ping”. Ik pak meteen mijn mobiel; een nieuwe melding. Terwijl ik mijn mobiel ontgrendel zie ik meerdere meldingen van verschillende apps. Voordat ik het weet ben ik weer op social media aan het scrollen en ben ik 10 minuten verder. Dit was eigenlijk niet de bedoeling. Herkenbaar? Je kunt er voor kiezen om pratyahara te beoefenen: op sommige momenten zet je gewoon je mobiel uit, zodat je niet wordt afgeleid door die meldingen die constant binnenkomen. Kun je iedere dag een half uur zonder telefoon, social media en e-mail?
Pratyahara op de yogamat
- Houd je aandacht bij jezelf en voel je lichaam,
- Focus op wat je aan het doen bent: aandacht bij de houding, de ademhalingsoefening of de meditatie,
- Let op de ademhaling; een ritmische ademhaling zorgt ervoor dat de aandacht naar binnen wordt gericht.
Bronnen
- Yoga Dipika van B.K.S. Iyengar -De acht stadia van yoga, pratyahara. Pagina 41-43
- De yoga-sutra’s van Patanjali van Dr. I.K. Taimni. Deel II, sutra 54
- Meditaties op de yoga sutra’s van Patanjali van Elleke van Kraalingen. Deel II, sutra 54